Ενημέρωση διαπιστευμένων συντακτών για το Εθνικό Σχέδιο εμβολιαστικής κάλυψης κατά της COVID-19, από την Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου και τον Γ.Γ. Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριο Θεμιστοκλέους

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: Καλησπέρα σας από το Υπουργείο Υγείας. Ξεκινάει η ενημέρωση για το Εθνικό Σχέδιο εμβολιαστικής κάλυψης κατά της νόσου Covid-19 από την Ομότιμη Καθηγήτρια Παιδιατρικής και Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου και το Γενικό Γραμματέα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Μάριο Θεμιστοκλέους.

Κυρία Θεοδωρίδου, έχετε το λόγο.

Μ. ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ: Ευχαριστώ. Καλησπέρα σας. Η συγκρατημένη χαρά με την αποκλιμάκωση της πανδημίας Covid στη χώρα μας, σκιάζεται από τα αναπάντεχα μαύρα σύννεφα του πολέμου στην Ουκρανία.

Μεταξύ των καταστροφών που προκαλούν οι πολεμικές συρράξεις σε όλους τους τομείς της ζωής μας, θα ήθελα να θυμίσω και την ανατροπή των μηχανισμών ελέγχων των λοιμωδών νοσημάτων που προλαμβάνονται με τους εμβολιασμούς.

Η μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης ενός πληθυσμού λόγω των συνθηκών πολέμου, οδηγεί σε εμφάνιση λοιμωδών νοσημάτων και ακύρωση της παγκόσμιας προσπάθειας εκρίζωσης αυτών των νοσημάτων.

Ένα παράδειγμα, η Συρία. Μετά από 13 χρόνια που ήταν ελεύθερη από πολιομυελίτιδα, λόγω του πολέμου μεταξύ 2011 – 2027 με καταρράκωση του συστήματος υγείας της χώρας, και με την εμβολιαστική κάλυψη από το πολύ καλό ποσοστό, άνω του 80%, να μειώνεται στο 41%, είχε την επανεμφάνιση 35 περιπτώσεων πολιομυελίτιδας μέσα σε τρεις μήνες. Ένα γεγονός το οποίο σήμανε συναγερμό για ενδεχόμενη διασπορά σε γειτονικές χώρες αλλά και στην Ευρώπη. Άλλη μια φορά δηλαδή γίνεται σαφές ότι καμιά χώρα δεν είναι άνοση στα μεταδιδόμενα λοιμώδη νοσήματα.

Στην επιδημία της Covid καθημερινά χωρίς να το έχουμε πολυσυνειδητοποιήσει χρησιμοποιούμε όρους πολεμικούς: ο ιός- «αόρατος εχθρός», τα εμβόλια- «όπλα», τα αντισώματα- «στρατιώτες», η ανοσία- «με πρώτο και δεύτερο μέτωπο», η «αντίσταση» ή τα «αναχώματα».

Ακόμη, όμως, δεν δικαιούμεθα να χρησιμοποιήσουμε σε αυτόν τον λεκτικό πόλεμο τη λέξη «ειρήνη» γιατί υπάρχουν θέματα και η προσπάθεια πρέπει να είναι συνεχής.

Με βάση πολλά μηνύματα, τα οποία έρχονται στην Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών και απορίες ή διευκρινίσεις, θα ήθελα να αναφερθώ στις συστάσεις εμβολιασμού των ανοσοκατασταλμένων, ενός σημαντικού πληθυσμού συμπολιτών μας με μεγάλη ετερογένεια λόγω των διαφορετικών νοσημάτων και θεραπειών.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την Εθνική Επιτροπή, για τα ανοσοκατασταλμένα άτομα συστήνονται τα παρακάτω, αυτά που θα αναφέρω:

Για τον εμβολιασμό ατόμων, παιδιών, εφήβων ηλικίας 5 έως 17 ετών με ανοσοκαταστολή συστήνεται ενισχυτική δόση, 3η δόση, η οποία πρέπει να γίνεται 4 εβδομάδες από την χορήγηση της 2ης δόσης. Στην ομάδα αυτή ανήκουν οι εξής κατηγορίες. Οι κατηγορίες είναι ίδιες τόσο για παιδιά και εφήβους όσο και για ενήλικες. Είναι τα άτομα με καρκίνο συμπαγούς οργάνου ή αιματολογικός καρκίνος υπό αγωγή, άτομα με μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων και αιμοποιητικών κυττάρων υπό αγωγή, πρωτοπαθείς ανοσοανεπάρκειες, λοίμωξη από HIV με CD4 με λεμφοκύτταρα κάτω από 200, νοσήματα για τα οποία χορηγείται θεραπεία με υψηλές δόσεις κορτικοστεροειδών ή άλλων φαρμάκων, που μπορεί να καταστείλουν το ανοσοκοποιητικό σύστημα.

Και φυσικά, επειδή όλες οι περιπτώσεις δεν μπορούν να καλυφθούν, θα υπάρχουν καταστάσεις ανοσοκαταστολής πέραν αυτών των κατηγοριών που αναφέρθηκα και που θα πρέπει να εμβολιάζονται σύμφωνα με τη σύσταση του θεράποντος ιατρού.

Η δεύτερη κατηγορία είναι ο εμβολιασμός με αναμνηστική δόση, τέταρτη δόση, ενηλίκων με ανοσοκαταστολή. Άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών.

Η αναμνηστική δόση, αυτή η τέταρτη δόση σε ενήλικες, διενεργείται σε χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών από την χορήγηση της τρίτης δόσης σε όσους ανήκουν στις κατηγορίες που προανέφερα.

Η ανοσιακή απόκριση στα εμβόλια κατά της Covid έχει αποτελέσει θέμα για πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες. Θα αναφερθώ σε μελέτες που έχουν γίνει και στη χώρα μας από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.

Και πρώτα, αναφέρω μια μελέτη που διεξήχθη από τη Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας την Α΄ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών και από τη Θεραπευτική Κλινική με την επίβλεψη των Καθηγητών Αντώνη Κατάμη, κύριου Τέρπου και του Πρύτανη του κυρίου Δημόπουλου.

Σύμφωνα με την εργασία αυτή, ελέγχθηκε η ανοσοαπόκριση, η παραγωγή δηλαδή αντισωμάτων σε ασθενείς με β- μεσογειακή αναιμία σε τρεις διαφορετικούς χρόνους πριν τον εμβολιασμό, ένα μήνα μετά τη δεύτερη δόση και τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με 77 υγιή άτομα.

Η μέθοδος ελέγχου της ανοσοαπόκρισης ήταν ο προσδιορισμός των εξουδετερωτικών αντισωμάτων.

Μεταξύ, λοιπόν, των δύο αυτών ομάδων δεν διαπιστώθηκε διαφορά στην ανοσοαπόκριση, ένα δείγμα σημαντικό της αποτελεσματικότητας του εμβολίου- mRNA εμβόλια- τα οποία χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή τη μελέτη.

Η μελέτη, βέβαια, συνεχίζεται για να διαπιστωθεί και η διάρκεια αυτής της ανοσίας.

Εκτός από αυτή τη μελέτη, που έχει δημοσιευτεί στο British Journal of Hematology και αφορά σε άτομα με μεσογειακή αναιμία, έχει γίνει ανάλογη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης για άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία, με αντίστοιχα αποτελέσματα. Δηλαδή, ικανοποιητικής ανοσοανταπόκρισης αυτών των ατόμων που θεωρούνται ότι είναι ευάλωτα στις λοιμώξεις.

Με την ευκαιρία της αναφοράς των ατόμων με β-Μεσογειακή Αναιμία, να θυμίσω ότι τα άτομα αυτά εξαρτώνται από τη μηνιαία μετάγγιση του αίματος και αυτή είναι μια σημαντική προσφορά που μπορεί να κάνει ο καθένας μας.

Να υπογραμμίσω ότι τα εμβόλια Covid είναι αδρανοποιημένα ή περιέχουν μη ζωντανούς ιούς που δεν αναπαράγονται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει χρονική περίοδος αποκλεισμού για αιμοδοσία.

Επομένως, ακόμα και ένας που εμβολιάζεται μπορεί να περιμένει λίγες μέρες, αν έχει κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες από το εμβόλιο, αλλά μέσα σε χρόνο, συνήθως μιας εβδομάδας, μπορεί να δώσει αίμα και να έχουμε όλοι υπ' όψιν μας ότι το αίμα έχει ημερομηνία λήξης και η ανάγκη προσφοράς αίματος είναι συνεχής.

Πολλές φορές έχουμε αναφερθεί σε μελέτες που ο στόχος τους ήταν η διερεύνηση της διάρκειας προστασίας του εμβολίου έναντι της λοίμωξης SARS.

Από την αρμόδια Διεύθυνση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Γενεύη, με κύριο ερευνητή τον Daniel Feikin, έγινε μια συστηματική ανασκόπηση, μια μετα-ανάλυση, όλων των σχετικών μελετών με θέμα της αποτελεσματικότητα των εμβολίων σε διαφορετικούς χρόνους μετά τον πλήρη εμβολιασμό.

Η μελέτη έγινε πριν την επικράτηση της παραλλαγής «Όμικρον» και δημοσιεύεται στο Lancet.

Σύμφωνα με τα ευρήματα αυτής της μελέτης, έξι μήνες μετά τον πλήρη εμβολιασμό, η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι μόλυνσης και συμπτωματικής νόσου Covid μειώθηκε κατά 20 έως 30% και μετά τα τέσσερα εμβόλια που χρησιμοποιήθηκαν.

Αντίθετα, η αποτελεσματικότητα έναντι της σοβαρής νόσου διατηρήθηκε άνω του 70% με μικρή μείωση της τάξεως του 10% στους έξι μήνες. Να θυμίσω ότι ο βασικός εμβολιασμός είναι με τις δύο δόσεις του εμβολίου.

Αποτελεί, λοιπόν, η μελέτη αυτή την πρώτη συστηματική ανασκόπηση που δείχνει το μέγεθος της μείωσης της αποτελεσματικότητας σε σχέση με το χρόνο μετά τον πλήρη βασικό εμβολιασμό, όπως και την έκβαση της νόσου.

Η μείωση, φυσικά, οφείλεται κυρίως στη φθορά των αντισωμάτων και την εμφάνιση των μεταλλάξεων. Τα ευρήματα είναι σημαντικά για την διαμόρφωση, όπως είναι κατανοητό, των σχημάτων, ιδίως των αναμνηστικών δόσεων, που απασχολούν ιδιαίτερα όλα τα κράτη.

Επειδή η επιθυμία όλων και είναι η λήξη του πολέμου που παρακολουθούμε ως θεατές, θα αναφέρω κλείνοντας τα λόγια του μεγάλου πνευματικού ηγέτη Μαχάτμα Γκάντι: «Την ημέρα που η δύναμη της αγάπης θα υπερνικήσει την αγάπη της δύναμης, ο κόσμος θα γνωρίσει την ειρήνη» ευχαριστώ.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: Σας ευχαριστούμε πολύ κυρία Θεοδωρίδου. Το λόγο έχει ο κύριος Θεμιστοκλέους.

Μ. ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ: Καλησπέρα. Ξεπεράσαμε τα 20.145.000 εμβολιασμούς. Περισσότερα από 7.850.000 συμπολίτες μας έχουν εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 74,9% του γενικού πληθυσμού- είναι ακριβώς το ίδιο με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης- και 84,4% του ενήλικου πληθυσμού, ενώ ο αντίστοιχος μήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 85,4%.

Περισσότερο από 7.530.000 συμπολίτες μας έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό τους, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 71,7% του γενικού πληθυσμού και 80,6% επί του ενήλικου πληθυσμού. Και εδώ ο αντίστοιχος μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 71,7% και στο γενικό πληθυσμό 82,7%.

Δικαιούχοι αναμνηστικής δόσης είναι 5.831.000, έχουν ήδη πραγματοποιηθεί 5.350.000 εμβολιασμοί, ποσοστό 92% και ακόμη 75.000 συμπολίτες μας, ποσοστό 1,3%, έχει προγραμματίσει το ραντεβού τους.

Από τα 5.376.000 συμπολίτες μας, που έχουν ολοκληρώσει τον εμβολιασμό στους 7 μήνες για τα διδοσικά και 3 μήνες για το μονοδοσικό τους εμβόλιο της Johnson Johnson, έχει εμβολιαστεί με αναμνηστική δόση το 96% και μόνο ένα 4% δεν έχει πραγματοποιήσει την αναμνηστική δόση.

Σε σχέση με το εμβόλιο Novavax, η εταιρεία επιβεβαίωσε την πρώτη παράδοση για την ερχόμενη Τετάρτη και έτσι η πλατφόρμα, για να μπορούν να κλείσουν οι πολίτες όπου θέλουν να εμβολιαστούν με το εμβόλιο της Novavax, θα ανοίξει αύριο μέχρι το μεσημέρι.

Να υπενθυμίσω ότι οι εμβολιασμοί με το εμβόλιο της Novavax γίνονται μόνο για τον βασικό εμβολιασμό και δεν πραγματοποιείται αυτή τη στιγμή εμβολιασμός με Novavax για αναμνηστική δόση. Ο πρώτος εμβολιασμός με το εμβόλιο της Novavax θα γίνει το Σάββατο 5/3.

Σε σχέση με το διοικητικό πρόστιμο, έγινε την προηγούμενη εβδομάδα καταλογισμός των πρώτων διοικητικών προστίμων που αφορούν το μήνα Ιανουάριο σε 317.962 πολίτες και τις επόμενες ημέρες θα ακολουθήσει το διοικητικό πρόστιμο για το μήνα Φεβρουάριο.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Θεμιστοκλέους. Να περάσουμε σε κάποιες ερωτήσεις.

Δ. ΠΡΟΚΟΠΗ: Καλησπέρα σας. Θα ήθελα να ρωτήσω με αφορμή τη Βρετανία η οποία προχωράει σε άρση όλων των περιορισμών ή σχεδόν όλων σε σύντομο διάστημα και ταυτόχρονα όμως θεσμοθετεί την 4η δόση εκτός από τους ανασοκατασταλμένους και για όλους τους πολίτες άνω των 75 ετών. Θεωρείτε ότι η άρση των περιορισμών θα φέρει νωρίτερα 4η δόση και στη χώρα μας- νωρίτερα εννοώ πριν από το φθινόπωρο- για πολίτες μεγαλύτερης ηλικίας; Ευχαριστώ.

Μ. ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ: Η χορήγηση της 4ης δόσης είναι ένα θέμα το οποίο απασχολεί όλα τα κράτη και ήδη υπάρχουν πληροφορίες και για την Αγγλία, που έχει εγκρίνει την 4η δόση για τα άτομα άνω των 75 ετών, και τη θετική τοποθέτηση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, για τη χορήγηση 4ης δόσης. Αυτή είναι η μία όψη.

Η δεύτερη είναι ότι ταυτόχρονα υπάρχουν και αυξάνονται πληροφορίες από επιστημονικές μελέτες ότι η ανοσία από τους εμβολιασμούς μετά από τις 2 και ιδιαίτερα από τις 3 δόσεις, προφυλάσσει για μακρό χρονικό διάστημα.

Επομένως, θα πρέπει να γίνει μία αξιολόγηση εάν μία 4η δόση έχει να προσφέρει περισσότερα από ότι ίσως μία 4η δόση ενός άλλου εμβολίου- διότι για 4η δόση μιλάμε τώρα για επανάληψη των εμβολίων που έχουμε- εάν θα προσφέρει περισσότερο ένα εμβόλιο, το οποίο θα φτιαχτεί ειδικά για πιο ευρεία κάλυψη περισσότερων στελεχών του ιού.

Θα μας απασχολήσει το θέμα της τέταρτης δόσης, αλλά έχετε κατά νου ότι η ανοσία φαίνεται ότι είναι καλή και διαρκής. Δηλαδή ότι ξεπερνά όχι μόνο τους έξι μήνες αλλά ίσως και το χρόνο, και ότι αν θα χρειαστεί μια πρόσθετη δόση θα πρέπει να έχει βρεθεί ότι θα προσφέρει πολλά περισσότερα στο ανοσιακό σύστημα από ότι η επανάληψη ενός εμβολίου, όπως αυτά που έχουν χρησιμοποιηθεί και για τις τρεις δόσεις.

Σ. ΚΩΣΤΑΡΑ: Καλησπέρα σας. Να ρωτήσω κύριε Θεμιστοκλέους να μας πείτε ποια είναι η πορεία της εμβολιαστικής κάλυψης, του εμβολιαστικού ρυθμού και αν αληθεύει ότι τα ραντεβού που κλείνονται τις τελευταίες μέρες είναι πιο αυξημένα από ότι στο παρελθόν. Και κυρία Θεοδωρίδου, αν έχετε εικόνα για τα παιδάκια που νοσηλεύονται με το πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο, αν έχει αυξηθεί ή μειωθεί ο αριθμός τους. Και δεν άκουσα αν είπατε για τέταρτη δόση στις ηλικίες 12-17 ανοσοκατεσταλμένων παιδιών. Ευχαριστώ.

Μ. ΘΕΟΔΩΡΙΔΟΥ: Καταρχήν για το θέμα του MIS-C, του πολυσυστηματικού φλεγμονώδους συνδρόμου, να σας πω ότι είχαν αναφερθεί 119 κρουσματα πριν λίγο καιρό.

Εικόνα δεν έχω, δεν είμαι σε νοσοκομείο, αλλά οι συνάδελφοι, που υπηρετούν στα μεγάλα παιδιατρικά κέντρα, αναφέρουν ότι υπάρχουν περιπτώσεις. Επομένως, το νούμερο αυτό θα πρέπει να έχει αυξηθεί, είναι ένα υπαρκτό και σοβαρό πρόβλημα το MIS-C.

Και πληθαίνουν και οι πληροφορίες από τη διεθνή βιβλιογραφία ότι ο εμβολιασμός, έχουμε αναφερθεί στο παρελθόν σε αυτό, μειώνει τις περιπτώσεις MIS-C. Και μάλιστα έχει πάρει τώρα και συγκεκριμένα νούμερα η σχέση μεταξύ MIS-C σε εμβολιασμένα παιδιά και σε ανεμβολίαστα. Είναι μια περίπτωση στο εκατομμύριο στα εμβολιασμένα παιδιά και 200 περιπτώσεις στο εκατομμύριο στα ανεμβολίαστα. Είναι αριθμοί που δίνονται από μια πρόσφατη αναφορά.

Για το θέμα της τέταρτης δόσης, όχι, δεν έχει δοθεί τέταρτη δόση στα ανοσοκατεσταλμένα. Μόλις ακούσατε ότι χορηγείται η ενισχυτική τρίτη δόση εμβολίου, είναι πολύ κοντά δηλαδή η χορήγηση της τρίτης δόσης στα ανοσοκατεσταλμένα παιδιά. Αλλά είναι ένας πληθυσμός, ο οποίος εν ευθέτω χρόνο θα χρειαστεί να εμβολιαστεί και με τέταρτη δόση.

Μ. ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ: Τα στοιχεία για το εμβολιαστικό πρόγραμμα, τα ποσοστά, σας τα έχω δώσει. Είναι αυτά που δείχνουν ότι είμαστε στο μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όχι, τα ραντεβού όσο προχωράμε είναι και λιγότερα γιατί μειώνεται και η ζήτηση. Έχω ανακοινώσει τα ποσοστά της αναμνηστικής δόσης. Σε αυτούς που λήγει το πιστοποιητικό είμαστε στο 96%. Άρα, είναι πολύ λίγοι αυτοί που πλέον αναζητούν την αναμνηστική δόση, με κυριότερο λόγο ότι την έχουν κάνει. Άρα μειώνονται.

Συνεχίζουμε να παίρνουμε κάποια ραντεβού πρώτης δόσης, 1.500 περίπου την ημέρα. Είναι λιγότερα. Όσο προχωράμε είναι και λιγότερα. Είναι λογικό είναι αυτό.

Ακόμα και με αυτά τα νούμερα η Ελλάδα παραμένει πολύ υψηλά στις θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τους εμβολιασμούς, αλλά από δω και πέρα θα έχουμε μια φθίνουσα πορεία των εμβολιασμών, γιατί ολοκληρώνεται, όπως το λέμε, η εμβολιαστική περίοδος.

Ακόμα και να πάνε όλοι όσοι έχουν μείνει ανεμβολίαστοι, δεν μπορούν να συγκριθούν με τα νούμερα που έχουμε συνηθίσει. Να βγαίνουν 100.000 με 130.000 εμβολιασμοί την ημέρα.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΡΙΑ: Επόμενη προγραμματισμένη ενημέρωση από το Υπουργείο Υγείας την Πέμπτη 3 Μαρτίου. Σας ευχαριστούμε πολύ. Καλό σας βράδυ.